دین شرعیدین به کسر دال و سکون یاء است و دین شرعی در مقابل دین عرفى است. ۱ - تعریف دین شرعیدٍین شرعى عبارت است از؛ مال ثابت بر ذمّه ی مکلّف به سبب تعلّق حقّ ى شرعی به اموال اوبراى مستحقان، مانند خمس، زکات، کفّارات و مظالم. مقابل آن، دٍین عرفی قرار دارد که به سبب قرض گرفتن یا معامله کردن بر ذمّه ی انسان، ثابت مى‌شود. ۲ - کاربرد فقهیاز عنوان دین شرعی، در باب ضمان، سخن گفته‌اند. ۳ - تفاوت دین شرعی و دین عرفیتفاوت دین شرعى و عرف ى بنابر تصریح برخى در این است که حاکم شرع به عنوان ولیّ فقرا مى تواند دیون شرعی را در صورت خود دارى مدیون از پرداخت، به نفع مستحقان از اوبگیرد، بدون آنکه فقرا آن را مطالبه نمایند؛ برخلاف دٍین عرفی که تنها در صورت مطالبه ی طلبکار، حاکم مى تواند آن را بگیرد. [۱]
تعالیق مبسوطة،ج ۹، ص ۴۱ تا ۴۲.
۴ - ضمانت دیون نزد حاکم شرعدر اینکه جایز است فردى دیون شرعی دیگرى را براى حاکم شرع ضمانت کند یا نه، اختلاف است؛ [۲]
العروة الوثقىٰ،ج ۵، ص ۴۳۲.
۴.۱ - ضمانت دیون شرعیبرخى، بین دیون شرعی عبادى که قصد قربت در آنها معتبر است، مانند زکات و خمس و دیون شرعی غیر عبادی، همچون کفّارات و مظالم، تفصیل داده اند. بنا براین؛ ۱)در نوع دوم(دیون شرعی غیر عبادی)، ضمانت را صحیح دانسته‌اند . ۲)در نوع اوّل بین ضمان تبرّعی( که شخص بدون اجازه ی مدیون، ضمانت مى‌کند) و ضمان اذنی( که با اجازه ی مدیون، ضامن مى‌شود) تفصیل داده ودر فرض اوّل، حکم به بطلان نموده‌اند. [۳]
مبانى العروة (المساقاة)، ص ۱۸۸ تا ۱۸۹.
۴.۲ - ضمانت دیون عرفیضمانت دیون عرفی بدون اختلاف، صحیح است . [۴]
العروة الوثقىٰ،ج ۵، ص ۴۱۴.
۵ - پانویس
۶ - منبعفرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۳، ص۶۸۸ تا ۶۸۹ |